Leczenie chemiczne (chemioterapia).
Chemioterapia to jeden z podstawowych sposobów leczenia nowotworów złośliwych.
Jest ona leczeniem systemowym - co oznacza, że podane leki działają na cały organizm - tak na komórki raka, jak i na inne komórki (komórki zdrowe). Niekwestionowaną zaletą leczenia chemicznego jest to, że cytostatyki podane ogólnie mają szansę dotrzeć wszędzie tam, gdzie znajdują się ewentualne mikroprzerzuty nowotworu złośliwego. Wadą są skutki uboczne leczenia - tj. toksyczne oddziaływanie na tkanki zdrowe.
Chemioterapię - pod względem składu podanego leku (w formie kroplówki / zastrzyku lub tabletek) - dzielimy na: monoterapię (jeden tylko cytostatyk) oraz chemioterapię wielolekową (mieszanka kilku cytostatyków podawanych jednocześnie). W leczeniu onkologicznym przeważa obecnie stosowanie chemioterapii wielolekowej, ze względu na skłonności nowotworu złośliwego do uzyskania oporności na dany lek. Skojarzenie kilku leków o różnym zakresie działania (niszczenie komórki nowotworowej w różnej fazie cyklu komórkowego) znacznie zmniejsza ryzyko zyskania przez guz chemiooporności.
Gdy łączymy chemioterapię z inną metodą leczenia onkologicznego (radioterapia, chirurgia) mówimy o leczeniu skojarzonym.
Chemioterapia zastosowana jako leczenie wyłączne - to leczenie samodzielne.
Rola chemioterapii w leczeniu onkologicznym:
leczenie indukcyjne (chemioterapia neoadiuwantowa) -> chemioterapia poprzedzająca np. zabieg chirurgiczny. Ma za zadanie zmniejszyć masę guza (i ewentualne mikroprzerzuty znajdujące się w pobliżu głównej masy guza) do tego stopnia, by leczenie chirurgiczne stało się możliwe.
leczenie uzupełniające (chemioterapia adiuwantowa) -> chemioterapia przeprowadzona po zabiegu chirurgicznym. Ma za zadanie zniszczyć zmiany resztkowe pozostawione podczas zabiegu i/lub zniszczenie mikroprzerzutów, których obecność podczas operacji uznano za bardzo prawdopodobne
leczenie radykalne (chemioterapia radykalna) -> leczenie chemiczne mające na celu samodzielnie lub w skojarzeniu np. z radioterapią doprowadzić do zniszczenia wszystkich komórek nowotworu złośliwego w organizmie chorego, a więc doprowadzić do wyleczenia
leczenie paliatywne (chemioterapia paliatywna) -> leczenie chemiczne mające na celu zmniejszenie masy guza / guzów w zaawansowanej chorobie nowotworowej, by zmniejszyć dolegliwości spowodowane przez chorobę podstawową i poprawić jakość życia chorego.
Chemioterapia stosowana samodzielnie może doprowadzić do wyleczenia w następujących typach nowotworów złośliwych:
• białaczki ostre • niektóre chłoniaki nieziarniczne oraz ziarnica złośliwa • nowotwory zarodkowe jądra oraz jajnika • guz Wilmsa u dzieci do lat 2
Chemioterapia stosowana w połączeniu z inną metodą leczenia (czyli leczenie skojarzone) lub samodzielnie, której rola i skuteczność są duże:
• rak sutka (jako leczenie indukcyjne oraz uzupełniające) • rak jelita grubego (jako leczenie uzupełniające) • rak płuca drobnokomórkowy (jako leczenie skojarzone radykalne: w połączeniu z radioterapią) • rak jądra i jajnika (typ raka inny niż zarodkowy)
Chemioterapia stosowana w połączeniu z inną metodą leczenia (czyli leczenie skojarzone) lub samodzielnie, której rola i skuteczność są niewielkie:
• rak płuca niedrobnokomórkowy (jako próba leczenia radykalnego w skojarzeniu z radioterapią lub jako leczenie paliatywne) • rak żołądka (jako leczenie uzupełniające lub paliatywne) • rak trzustki, wątroby (jako leczenie uzupełniające lub paliatywne) • rak pęcherza moczowego (jako leczenie uzupełniające lub paliatywne) • nowotwory złośliwe ośrodkowego układu nerwowego (jako leczenie uzupełniające lub paliatywne) • mięsaki (jako leczenie paliatywne) • nowotwory złośliwe głowy i szyi (jako leczenie indukcyjne, uzupełniające lub paliatywne)
Chemioterapia stosowana w połączeniu z inną metodą leczenia (czyli leczenie skojarzone) lub samodzielnie, która nie ma praktycznie wpływu na przebieg choroby:
• rak nerki • czerniak
| |